تفاوت‌ها و رابطه میان هوش تجاری و هوش مصنوعی
دو اصطلاح معروف هوش تجاری و هوش مصنوعی با وجود تفاوت‌های فاحش، ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر دارند و پیوسته کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. پیش از اینکه از چند تمایز و تفاوت اصلی میان هوش مصنوعی و هوش تجاری بگوییم بهتر است تعریفی درست و کامل از این دو اصطلاح داشته باشیم. برای اینکه موضوع تفاوت‌های بین هوش مصنوعی و هوش تجاری را جمع‌بندی کنیم در ادامه به تعریفی از هوش مصنوعی، هوش تجاری و ویژگی‌های آن، در نهایت به تفاوت‌های آنها اشاره می‌کنیم.
هوش مصنوعی چیست؟
از نام هوش مصنوعی کاملا هویداست که این فناوری چه ماهیتی دارد. این هوش ساخته دست انسان است پس رفتاری شبیه رفتارهای انسانی دارد. فناوری هوش مصنوعی از الگوریتم‌ها و دستورهایی که با برنامه‌ریزی‌های مدون و پیوسته ساخته شده‌اند شکل می‌گیرد.
در واقع هوش مصنوعی سیستمی مبتنی بر رایانه است که وظایف تعریف شده و شکل گرفته از الگوریتم‌ها و برنامه‌ها را تحت یک سری از دستورات شامل وظایف یادگیری، تحلیل و بررسی و انجام و در مواردی تصمیم‌گیری را انجام می‌دهد.
امروز بشر می‌تواند از هوش مصنوعی در بسیاری از کارها و امور روزمره خود استفاده کند، حتی آن را در اتوماسیون خانگی خود نیز به کار بگیرد و در کسب و کار از آن استفاده کند و خود کمتر به زحمت بیافتد.
هوش تجاری چیست؟
هوش تجاری در تعریف شباهت زیادی به هوش مصنوعی دارد اما توجه داشته باشید که این هوش در تلاش برای تکرار دانسته‌های انسانی نیست و سعی در توسعه ابعاد مختلف هوش بشر ندارد. بلکه هوش تجاری سعی می‌کند امور یک تجارت بخصوص را تحت تسلط خود بگیرد و فقط بر آن تمرکز دارد.
در واقع هوش تجاری سیستمی رایانه‌ای محسوب می‌شود که جهت بدست آوردن داده‌های پیشین و بعدی یک سازمان بخصوص در نظر گرفته می‌شود. این هوش می‌تواند داده‌های سازمان را ذخیره کند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد، داده‌های جدید را ردیابی کند و در نهایت با ارائه استراتژی‌های خاص به بهبود عملکرد سازمان کمک نماید.
بیشتر بخوانید: هوش تجاری (Business Intelligence)، مزایا و نمونه‌های آن
تفاوت ها و روابط میان هوش تجاری و هوش مصنوعی:
به زبان ساده، هوش مصنوعی (AI) استفاده از سیستم‌های رایانه‌ای را برای تقلید از ویژگی‌های مختلف هوش انسان، مانند حل مسئله، یادگیری و قضاوت کشف می‌کند. هوش تجاری (BI) به استفاده از فناوری‌ها و ابزارهای مختلف برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده های تجاری اشاره دارد.
جالب است بدانید که هوش مصنوعی در ابتدا تنها از روی کنجکاوی بشر خلق شد. یعنی انسان این تصور داشت که بتواند دستگاه‌هایی بسازد که از هوش انسانی و یا شبه انسانی برخوردار باشد. در این صورت ماشین‌ها چگونه رفتار می‌کنند؟ آیا شبیه انسان می‌شوند؟ این سوال‌های ذهن آدمی بود که سبب شد هوش مصنوعی متولد شود و هرگز هیچکس تصور نمی‌کرد که امروز تا این اندازه هوش مصنوعی بر ابعاد مختلف زندگی بشر تاثیر بگذارد.
علی رغم همه هیجانات ناشی از تصمیم‌گیری هوشمند، داده محور، هوش تجاری (BI) و هوش مصنوعی (AI) غالباً مترادف یکدیگر هستند. بحث AI و BI یک بحث طولانی مدت است. اگرچه هر دو در تصمیم‌گیری حیاتی به مشاغل کمک می‌کنند، تفاوت‌های اساسی وجود دارد که این دو را از هم جدا می‌کند. در حالی که هوش در AI به هوش رایانه‌ای شبیه انسان اشاره دارد، هوش در BI به تصمیم‌گیری هوشمند اشاره دارد. بیایید به تفاوت بین AI و BI نگاه کنیم و درک کنیم که چگونه آنها با همدیگر می‌توانند قابلیت تجارت مدرن را ایجاد کنند.
- اما هوش تجاری دقیقا با هدف و برنامه‌ای خاص بوجود آمد و آن تامین و تسهیل رسیدن انسان‌ها به موفقیت‌های متعدد و تضمینی در کسب و کارشان بود.
- هوش مصنوعی در ابتدا تنها یک آزمایش بود اما حالا هر روز در حال تکامل است و پیشرفت فناوری در دنیا سبب می‌شود که هوش مصنوعی راه پایان و سقفی نداشته باشد و هیچکس نمی‌داند رشد آن تا به کجا ادامه خواهد داشت.
- هوش تجاری آزمایشی نبوده و دقیقا با هدف سودآور شدن کسب و کارها ساخته شد.
نقطه آغاز به کار هوش مصنوعی و هوش تجاری:
داده‌های اولیه منبع تغذیه‌ای و در حقیقت استارت کارت سیستم رایانه‌ای و هوش مصنوعی هستند. هوش مصنوعی از داده‌های اولیه استفاده کرده، از داده اطلاعات را استخراج کرده و یاد می‌گیرد، پس از یادگیری مسائل ساده را حل می‌کند. در مراحل بعدی خطاها را تکرار نکرده و کم کم حل مسائل پیچیده و پیچیده‌تر را یاد می‌گیرد. این روال هرگز تمام نمی‌شود و هوش مصنوعی همواره در حال تکامل و یادگیری بیشتر است. تا جایی که دیگر هیچ نیازی به حضور انسان برای انجام وظایفش ندارد.
هوش تجاری نیز همچون هوش مصنوعی برای شروع به داده‌ها احتیاج دارد. داده ها و اطلاعات را دریافت می‌کند، سپس به تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازد. در مراحل بعد الگوها و الگوریتم‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد و در نهایت یک استراتژی و بینش تشخیصی و توصیفی معلومی را ارائه داده و به خاتمه می‌رسد.
اهداف هوش تجاری و هوش مصنوعی:
اهداف هوش مصنوعی هرگز به پایان نمی‌رسد چرا که تصمیم بر همگام سازی هوش ماشینی و هوش انسانی دارد. اما هوش تجاری تنها به دنبال ارائه اطلاعات روشنگر برای حل مسائل یک شرکت و رسیدن به سود و بازده است.
هوش تجاری پیشرفت‌هایش تنها محدود در صنایع و سازمان‌های خاصی خواهد بود، اما هوش مصنوعی در آینده انفجاری غیرقابل وصف به شمار می‌رود و زندگی تمام جمعیت دنیا را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.
منابع هوش مصنوعی و هوش تجاری:
همانطور که پیداست هر دوی این فناوری‌ها به داده ها وابستگی کامل دارند. بنابراین در اینجا شباهت‌هایی خواهند داشت. هوش تجاری البته بیشتر از ابزارهای تجزیه و تحلیل و پردازش آنی استفاده می‌کند. ولی هوش مصنوعی علاوه بر این داده‌ها برای رشد عملکردی و رفتاری خود از منابع گسترده‌تری همچون ریاضیات، زیست شناسی، روانشناسی و علوم کامپیوتری استفاده می‌کند.
کاربردهای هوش مصنوعی و هوش تجاری:
- از هوش تجاری بیشتر در ابعاد مختلف تجارت همچون داده کاوی، انبارداری، کنترل و مدیریت و گزارشگری استفاده می‌کنند.
- هوش مصنوعی اما پا را فراتر گذاشته و در علوم و صنایع متفاوت دیگری همچون پردازش زبان طبیعی، رباتیک، تجزیه و تحلیل پیش بینی موتورهای جستجو و ابزارهای خانگی و سازمانی کاربرد وسیعی پیدا کرده است.
