داده کاوی و کاربرد آن در تصمیم گیری‌های تجاری | چگونه یک سازمان داده محور باشیم؟

داده کاوی در واقع یک مفهوم جدید نیست بلکه قدمتی به اندازه تاریخ پیدایش انسان‌ها دارد. انسان‌ها از گذشته‌های دور تاکنون به دنبال راهی برای دستیابی به اطلاعات نهفته در رخدادها و حقایق پیرامون خود بوده‌اند که بعدها با ظهور دستگاه‌های تکنولوژیکی، این امکان برای آن‌ها فراهم شده است.

امروزه با توسعه ابزارها و نرم افزارهای داده کاوی، دستیابی به اطلاعات موجود در بانک‌های اطلاعاتی و انبار داده‌ها امکان‌پذیر شده است. داده کاوی ابزار بسیار مهمی است که به تولید بیشتر ایده‌های جدید و تصمیم گیری صحیح در شرکت‌های تجاری و دولت‌ها و همچنین پیشرفت فناوری کمک زیادی می‌کند. در ادامه قصد داریم به بررسی کاربرد داده کاوی در تصمیم گیری بپردازیم.

مروری بر تاریخچه داده کاوی

پایه و اساس تکنیک‌های داده کاوی امروزی به دهه ۱۹۵۰ میلادی بر می‌گردد، یعنی زمانی که ریاضی دانان، منطق دانان و دانشمندان جهت توسعه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین با هم همکاری می‌کردند.

در دهه‌های ۷۰-۸۰  میلادی ظهور میکروکامپیوترهای پرسرعت و تلاقی رشته‌های هوش مصنوعی، بازیابی اطلاعات، آمار و سیستم‌های پایگاه داده، دنیای جدیدی به روی بازیابی و تجزیه و تحلیل داده‌ها باز کرد.

در دهه ۹۰ میلادی اصطلاح کشف دانش در پایگاه داده (Knowledge Discovery in Databases) یا به اختصار (KDD) ابداع شد، چرا که حجم عظیمی از داده‌ها تولید شده بود که بسیاری از آن‌ها در پایگاه‌های اطلاعاتی بزرگ ذخیره شده بودند و نیاز به تکنیک‌های جدید برای مدیریت بهینه آن‌ها احساس می‌شد. همچنین مفاهیم انبار داده (Data warehouse) و پردازش تحلیلی آنلاین (Online analytical processing) یا به اختصار (OLAP) در این دوره به وجود آمدند.

بعدها داده کاوی بخشی از روش استاندارد مدیریت فرآیندهای تجاری شد و در جنبه‌های مختلف یک سازمان مانند مدیریت ارتباط با مشتریان شامل جذب و حفظ مشتریان و افزایش درآمد از مشتریان کنونی مورد استفاده قرار گرفت.

تعریف اصطلاحات مرتبط

قبل از بررسی کاربرد داده کاوی در تصمیم گیری‌ها و به منظور آشنایی و یادآوری، برخی از مفاهیم مهم مربوط به این حوزه  را به صورت خلاصه تعریف می‌کنیم.

• اطلاعات (Information)

اطلاعات از طریق تجزیه و تحلیل حجم بالایی از داده‌ها به دست می‌آید که حقایق به دست آمده از طریق پردازش نیز نامیده می‌شود. تصمیم گیری درست پس از اینکه اطلاعات مهم و ضروری جمع‌آوری شد، امکان پذیر است.

• پردازش داده‌ها (Data processing)

داده‌هایی که به طور رسمی در سازمان یا کسب و کارها در جریان هستند، با استفاده از الگوریتم‌های سنگین و پیچیده داده کاوی تحت پردازش قرار می‌گیرند تا بتوان از آن‌ها استفاده کرد. البته برای اینکه از پیچیدگی‌های پردازش کاسته شود، معمولا آن را به مراحل زیر تقسیم می‌کنند.

• طبقه بندی (Classification)
• مرتب سازی و تنظیم مجدد داده‌ها (Sorting and rearranging of data)
• جمع‌بندی/ جمع آوری داده‌ها (Summarizing/aggregating data)
• انجام محاسبات بر روی داده‌ها (Performing  calculations on data)
• انتخاب داده‌ها (Selection of data)

• تصمیم گیری‌ها (Decisions)

اطلاعات به دست آمده همان چیزی است که به تصمیم گیری تبدیل می‌شود. تصمیمات توسط افرادی اتخاذ می‌شود که اهداف سازمانی خاصی را دنبال می‌کنند و برای تصمیم گیری از روش‌های تجزیه و تحلیل مخصوص به خود و اطلاعاتی که در دسترس‌شان قرار دارد، استفاده می‌کنند. به همین دلیل دسترسی به اطلاعات صحیح نقش حیاتی برای تصمیم گیرندگان یک سازمان دارد.

چگونه با استفاده از داده کاوی تصمیم‌های بهتری بگیریم؟

داده کاوی فرآیند خودکار تحلیل مجموعه‌های زیادی از داده‌ها و سپس استخراج الگوهای موجود در آن‌هاست. ابزارهای داده کاوی توانایی پیش بینی رفتار و روندهای آینده را دارند و به این ترتیب سازمان می‌تواند از تجربیات گذشته در تصمیم گیری‌های دانش محور بهره ببرد.

کسب و کارهای امروزی کاملا به پایگاه داده‌، نرم افزارهای مختلف و اینترنت وابسته هستند و تصور اداره یک سازمان بدون آن‌ها ممکن نیست. حجم عظیم داده‌هایی که توسط این نرم افزارها تولید می‌شود، یک منبع ارزشمند برای تصمیم گیری در سازمان محسوب می‌شود. با استفاده از داده کاوی می‌توانید این داده‌ها را پردازش نمایید و از نتایج به دست آمده در تصمیم گیری استفاده کنید.

داده‌ کاوی با کشف الگوهای پنهان در فرآیندهای تصمیم گیری کنونی سازمان، پیشنهاداتی برای بهینه سازی روش‌های تصمیم گیری ارائه می‌دهد. با این کار شرکت‌ها سریع‌تر تصمیم می‌گیرند و در مدت زمان کمتری به اهداف خود دست پیدا می‌کنند.

بیشتر بخوانید: معرفی ابزارهای برتر داده کاوی در سال ۲۰۲۰ | ۱۳ ابزار رایگان داده کاوی

نقش داده کاوی در تصمیم گیری‌های تجاری

داده کاوی که فرآیند استخراج حجم زیادی از اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‌ها از زوایای مختلف و تبدیلشان به یک قالب مناسب است، باعث می‌شود اطلاعات مفیدی در اختیار صاحبان کسب و کار قرار گیرد تا از طریق آن اقدام به بهبود عملیات سازمانی، کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و تصمیم گیری بهتر در حوزه تجارت خود نمایند.

اگر داده کاوی با تاکید بیشتر بر اطلاعات مصرف کننده مانند عادات خرید، تجزیه و تحلیل مالی، ارزیابی بازاریابی و … مورد استفاده قرار گیرد، به شما اجازه می‌دهد تا عوامل کلیدی حوزه تجارت خود مانند محصول، موقعیت، رقابت، رضایت مشتری، فروش و هزینه‌های تجاری را تعیین کنید. در نتیجه، منجر به ساده سازی عملیات کسب و کار، تهیه برنامه‌های تولید، فروش و بازاریابی موثر می‌شود که افزایش درآمد و سود بیشتر را به دنبال دارد.

نقش داده کاوی و تصمیم گیری مناسب در هوش تجاری

هوش تجاری (Business intelligence) را می‌توان به عنوان اطلاعاتی از بانک داده‌های موجود تعریف کرد که با استفاده از ابزارها یا تکنیک‌های داده‌کاوی استخراج می‌شود و پس از تجزیه و تحلیل به منظور کمک به تصمیم گیری بهتر در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می‌گیرد.

علاوه بر این، هوش تجاری را می‌توان به عنوان روش‌های مبتنی بر رایانه نیز تعریف کرد که در شناسایی و استخراج داده‌های مهم تجاری مانند میزان فروش، هزینه، درآمد و تجزیه و تحلیل آن‌ها استفاده می‌شود. با وجود هوش تجاری در یک شرکت، تصمیمات درستی به منظور دستیابی به دستاوردهای سازمانی و یا به حداکثر رساندن سود اتخاذ می‌گردد.

تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک یا ابزارهای داده کاوی می‌تواند به مدیریت بهتر کسب و کار کمک کند. به عنوان مثال، دستیابی به ایده‌های جدید در تجارت و یا انتخاب شرکای تجاری مناسب به منظور همکاری برای توسعه محصولات جدید یا اصلاح محصولات موجود با هدف افزایش رضایت مشتریان، برخی از مزایای استفاده از داده کاوی در سازمان است.

برخی از مهم‌ترین ابزارها و تکنیک‌های ایجاد هوش تجاری در سازمان به شرح زیر است.

• سیستم مدیریت اسناد (Document management system)
• سیستم پشتیبانی تصمیم گیری (Decision support system)
• داشبورد دیجیتال (Digital dashboards)
• داده کاوی (Data mining)
• پشتیبانی تصمیم گیری گروهی (Group decision support)
• انبار داده‌ (Data warehousing)
• پردازش تحلیلی آنلاین (OLAP)

ساختار سازمانی بر اساس یک دلیل مهم بنا شده است و آن دستیابی به اهداف سازمانی است. در کنار آن، برخورداری از هوش تجاری از طریق تصمیم گیری درست، رمز موفقیت یک سازمان است.

تصمیم گیری در خصوص اهداف و استراتژی کسب و کار نیازمند اطلاعات درست و دقیق است. با دسترسی به اطلاعات صحیح و دقیق می‌توانید استراتژی مناسبی تعریف کنید. در این زمینه، داده کاوی به شما کمک می‌کند تا درک عمیقی درباره سازمان خود، رقبا و فضای کسب و کار به دست آورید.

بیشتر بخوانید: هوش تجاری (Business Intelligence)، مزایا و نمونه‌های آن

جمع بندی و نتیجه گیری

ابزارها و تکنیک‌های داده کاوی روش مدیریت کسب و کارها را متحول کرده است. در این عصر اطلاعات و رقابت گسترده دیگر نمی‌توان در سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی تنها بر اساس تجربه تصمیم گیری کرد.

علاوه بر این، توسعه بیشتر ابزارها و نرم افزارهای داده کاوی این امکان را برای صاحبان مشاغل فراهم کرده است که با پیش بینی‌های صحیح، تصمیمات بهتری اخذ نمایند و میزان سود سازمان خود را به حداکثر برسانند.

به طور کلی، امروزه تکنیک‌های داده کاوی در بخش‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود و افراد و سازمان‌های مختلف از نتایج مثبت آن بهره می‌برند، اگرچه داده کاوی چالش‌های خود را نیز به همراه داشته است اما می‌توان گفت در آینده ابزارها و تکنیک‌های داده کاوی به دلیل چالش‌هایی که ممکن است به خاطر مشکلات ذاتی داده‌ها ایجاد شوند، بهبود خواهند یافت و نتایج بهتری ارائه خواهد شد.

دیتاک از جمله شرکت‌هایی است که با تجربه چندین ساله در مسیر داده کاوی همراه سازمان‌ها و نهادها بوده و همواره تلاش می‌کند تا به این ارگان‌ها برای تصمیم گیری داده محور و موثرتر کمک کند. دیتاک در زمینه جمع‌آوری و استخراج داده‌های فضای مجازی فعال بوده و گزارش‌های تحلیل مفیدی بر اساس نیاز مشتری تولید می‌کند.

[button color=”primary” size=”big” link=”https://dataak.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%a8%d8%a7%d8%b7-%d8%a8%d8%a7-%d8%af%db%8c%d8%aa%d8%a7%da%a9/” icon=”” target=”true” nofollow=”false”]با دیتاک در تماس باشید[/button]