توسط : تبلو (Tableau) یک ابزار هوش تجاری (BI) و پلتفرم تجزیه و تحلیل داده‌ها است که با هدف کمک به افراد و سازمان‌ها برای دستیابی به دید و درک بهتر از داده‌ها و تصمیم گیری با استفاده از آنها ایجاد شده است.
تبلو یک ماموریت ساده دارد و آن بهره گیری از قدرت داده‌ها در زندگی روزمره همه افراد جامعه است. این ابزار داده کاوی به تعداد زیادی از کاربران خود اجازه می‌دهد تا از داده‌های خود استفاده بیشتر و بهتری کنند، جواب سوالات خود را پیدا کنند، به حل مشکلات خود بپردازند و برای خود یا شرکتشان ایجاد ارزش نمایند. این نرم افزار توسط شرکت‌های بزرگ زیادی مانند آمازون برای کاوش، مصور سازی و اشتراک امن داده‌ها استفاده می‌شود. در ادامه قصد داریم به معرفی ابزار تبلو بپردازیم.
معرفی نسخه‌های مختلف تبلو
مجموعه نرم افزار تبلو (Tableau Product Suite) از ابزارها و برنامه‌های مختلفی تشکیل شده است. برخی از مهم‌ترین نسخه‌های تبلو به شرح زیر است.
- تبلو دسکتاپ (Tableau Desktop)
- تبلو عمومی (Public Tableau)
- تبلو سرور (Tableau Server)
- تبلو آنلاین (Tableau Online)
- تبلو ریدر (Tableau Reader)
برای درک بهتر، می‌توان برنامه‌های مختلف موجود در این مجموعه نرم افزاری را به دو بخش زیر طبقه بندی کرد.
ابزار توسعه دهنده (Developer Tools): ابزارهای تبلو که جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها و فعالیت‌های توسعه‌ای مانند ایجاد داشبورد، نمودار، گزارش، مصور سازی (Visualization) استفاده می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. برنامه‌های، تبلو دسکتاپ (Tableau Desktop) و تبلو عمومی (Public Tableau) جز این گروه هستند.
ابزار اشتراک گذاری (Sharing Tools): همان طور که از نام آن مشخص است، این ابزار جهت اشتراک گذاری مصور سازی‌ها، گزارش‌ها و داشبوردهایی استفاده می‌شود که از طریق ابزارهای توسعه دهنده ایجاد شده‌اند. محصولات تبلو سرور (Tableau Server)، تبلو آنلاین (Tableau Online)و تبلو ریدر (Tableau Reader) در این گروه قرار می‌گیرند.
در ادامه هر یک از این محصولات را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.
تبلو دسکتاپ (Tableau Desktop)
تبلو دسکتاپ (Tableau Desktop) یک ابزار تجزیه و تحلیل کسب و کار و مصور سازی داده‌ها (Data visualization) است که به شما کمک می‌کند تقریبا هر نوع داده ساختار یافته‌ای را بررسی کنید و نمودارهای زیبا و تعاملی ایجاد کنید و داشبوردهای مورد نیاز خود را بسازید و همچنین گزارش‌های مختلف را تنها در عرض چند دقیقه تولید کنید.
این ابزار داده کاوی در مدت زمان بسیار کوتاهی نصب می‌شود و سپس شما می‌توانید با استفاده از آن به منابع داده‌ای مختلف از صفحه گسترده (Spreadsheet) گرفته تا انبار داده (Data warehouse) وصل شوید و اطلاعات آن را در شکل‌های بصری مختلف نمایش دهید. کاربری این نرم افزار بسیار آسان است و شما می‌توانید به راحتی و با سرعت بالا با آن کار کنید.
این نرم افزار در دو نسخه حرفه‌ای (Tableau Desktop Professional) و شخصی (Tableau Desktop Personal) ارائه شده است.
تبلو عمومی (Public Tableau)
تبلو عمومی نیز یک ابزار تجزیه و تحلیل و مصور سازی داده‌هاست. این نسخه از تبلو به صورت رایگان عرضه شده است. کلمه «عمومی» بدین معنی است که نمی‌توان نتایج را به صورت محلی ذخیره کرد و در ابر (Cloud) عمومی تبلو ذخیره می‌شوند، بنابراین همه افراد می‌توانند اطلاعات شما را مشاهده کنند و به آن دسترسی داشته باشد.
از آنجا که هر کسی می‌تواند فایل‌های شما را دانلود کند، هیچ گونه حریم خصوصی در آن وجود ندارد. این نسخه برای افرادی که می‌خواهند روش کار با تبلو را یاد بگیرند و برای اشخاصی که قصد دارند داده‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند مناسب است.
تبلو سرور (Tableau Server)
از این نسخه جهت اشتراک گذاری نتایج حاصل از مصور سازی و تجزیه و تحلیل داده‌ها در سازمان استفاده می‌شود. شما می‌توانید داشبوردهای خود را در نرم افزار تبلو دسکتاپ ایجاد کنید، سپس آنها را از طریق تبلو سرور به با دیگران به اشتراک بگذارید.
در این صورت تنها کاربران مجاز می‌توانند به اطلاعات شما دسترسی داشته باشند. البته لازم نیست این دسته از کاربران نرم افزار تبلو سرور را بر روی دستگاه خود نصب کنند و تنها کافی است اطلاعات ورود به سیستم را داشته باشند، در این صورت می‌توانند تنها با استفاده از یک مرورگر وب مانند گوگل کروم به اطلاعات مورد نظر خود دسترسی داشته باشند. سرور تبلو از امنیت بسیار بالایی برخوردار است و برای اشتراک سریع و موثر داده‌ها در یک سازمان بسیار مناسب است. در این روش کنترل و مدیریت سرور بر عهده ادمین شبکه سازمان است و سخت افزار و نرم افزار آن توسط وی نگهداری می‌شود.
تبلو آنلاین (Tableau Online)
همان طور که از نامش پیداست، این نسخه ابزار اشتراک گذاری آنلاین تبلو است. نسخه آنلاین شباهت زیادی با نسخه سرور (Server) دارد، اما در این روش داده‌ها در سرورهای ابری (Cloud Servers) تبلو ذخیره و نگهداری می‌شوند. این سرورها توسط توسط تیم پشتیبانی تبلو مدیریت و پشتیبانی می‌شوند.
در این نسخه هیچ گونه محدودیت حافظه برای ذخیره سازی داده‌ها وجود ندارد. تبلو آنلاین یک لینک مستقیم به بیش از ۴۰ منبع داده ایجاد می‌کند که در فضای ابری میزبانی می‌شوند که از آن جمله می‌توان به MySQL ،Hive ،Amazon Aurora ،Spark SQL و غیره اشاره کرد.
در این روش نیز مانند نسخه سرور، در ابتدا باید کارها با استفاده از نرم افزار تبلو دسکتاپ تکمیل شده و سپس به اشتراک گذاشته شوند.
عملکرد دو نسخه سرور و آنلاین شباهت زیادی با هم دارد و به شما امکان می‌دهد تا داشبورد و گزارش‌های خود را با سایر کاربران شرکت یا حتی مشتریان خود به اشتراک بگذارید. همچنین می‌توانید برای افراد و یا گروه‌های کاری مختلف سطح دسترسی تعریف کنید تا از دسترسی افراد غیرمجاز به داده‌های سازمان جلوگیری کنید. هر دو روش از داده‌های استریم مربوطه به گوگل آنالیتیکس (Google Analytics) و Salesforce.com پشتیبانی می‌کنند.
تبلو ریدر (Tableau Reader)
تبلو ریدر (Tableau Reader) یک ابزار رایگان است که به شما امکان می‌دهد تا داده‌های مصور شده و داشبوردهای ایجاد شده با استفاده از Tableau Desktop یا Tableau Public را مشاهده کنید. با استفاده از این نرم افزار می‌توانید داده‌ها را فیلتر کنید اما امکانات ویرایشی آن بسیار اندک است.
در صورتی که بخواهید داشبورد خود را با دیگران به اشتراک بگذارید، مخاطبان شما باید نرم افزار تبلو ریدر را روی دستگاه خود داشته باشند.
بیشتر بخوانید: معرفی نرم افزار داده کاوی Weka و کاربرد آن
مهم‌ترین ویژگی‌های تبلو چیست؟
نکته قابل توجه در مورد نرم افزار تبلو این است که شما برای کار کردن با آن به هیچ یک از مهارت‌های برنامه نویسی یا فنی احتیاج ندارید. به همین دلیل مورد توجه محققان، تجار و صنایع مختلف قرار گرفته است. در فهرست زیر به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های ابزار تبلو اشاره شده است.
- تبلو یک ابزار قدرتمند و در حال رشد جهت مصور سازی (Visualization) داده‌هاست که در هوش تجاری از آن استفاده می‌شود
- استفاده از ابزار تبلو بسیار آسان است
- تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تبلو بسیار سریع انجام می‌شود
- با استفاده از آن می‌توان داده‌های خام را به یک قالب قابل فهم برای همگان تبدیل کرد
- مصور سازی داده‌ها در قالب داشبورد (Dashboard) و ورک شیت (Worksheets) انجام می‌شود
- بدون نیاز به هر گونه دانش برنامه نویسی می‌توانید با استفاده از تبلو داده‌های خود را در قالب گزارش‌هایی با ظاهر جذاب ارائه دهید
- تنها با استفاده از عمل کشیدن و رها کردن (Drag and drop) می‌توانید گزارش‌های مورد نظر خود را ایجاد کنید
- داده‌هایی که با استفاده از تبلو ایجاد می شود توسط همه کارمندان سازمان و در هر سطحی از دانش قابل درک است. این نرم افزار حتی به کاربر غیر فنی امکان ایجاد داشبورد سفارشی می‌دهد
از چه منابع داده‌ای می‌توان استفاده کرد؟
تقریبا به هر نوع داده‌ای که به آن نیاز دارید در تبلو قابل دسترسی است و با استفاده از آن می‌توانید به منابع بسیار متنوعی از داده‌ها متصل شوید که برخی از مهم‌ترین آنها به شرح زیر است.
- داده‌های محلی که در سیستم شما ذخیره شده‌اند مانند Excel ،csv ،txt ،shapefiles ،PDF ،JSON ،SAV
- داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده مانند MySQL ،PostgreSQL ،MariaDB ،Oracle ،MongoDB ،Exaso
- منابع داده ابری مانند Salesforce ،Snowflake ،Amazon Redshift ،Azure ،Hadoop ،SAP HANA ،Google BigQuery ،Alibaba
چه کارهایی می‌توان با تبلو انجام داد؟
در تبلو از زبان (VizQL (Visual Query Language استفاده می‌شود. این زبان از ترکیب زبان استاندارد پرس و جو (SQL) و یک زیان توصیفی ایجاد شده است و امکان کار و تعامل با منابع داده‌ای مختلف را تنها از طریق عمل کشیدن و رها کردن برای کاربران فراهم می‌کند.
با استفاده از تبلو می‌توانید به داده‌های ذخیره شده در مکان‌های مختلف متصل شوید و اطلاعات مورد نیاز خود را استخراج کنید. منابع داده می‌تواند یک پایگاه داده ساده مانند نرم افزار اکسل و یک فایل PDF باشد و یا یک پایگاه داده پیچیده مانند اوراکل (Oracle).
هنگام استفاده از تبلو می‌توانید به اتصال دهنده‌های داده آماده دسترسی داشته باشید که به شما امکان می‌دهد به هر پایگاه داده‌ای متصل شوید. با توجه به نسخه تبلو که خریداری کرده‌اید، تعداد اتصال دهنده‌ها متفاوت است.
به طور کلی، تبلو یک ابزار داده کاوی است که یک تحلیلگر داده و یا مهندس داده با استفاده از آن می‌تواند داده‌های جمع آوری شده را پردازش و مصور سازی کند و داشبوردهای مورد نظر خود را ایجاد نماید. داشبورد در واقع یک فایل ایستا (Static) است که با کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود. کاربرانی که داشبورد را دریافت می‌کنند، می‌توانند آن را با استفاده از تبلو ریدر (Tableau Reader) مشاهده کنند.
داده های تبلو دسکتاپ (Tableau Desktop) را می‌توان در تبلو سرور (Tableau Server) منتشر کرد که یک نوع پلتفرم سازمانی است و در آن از همکاری (Collaboration)، توزیع (Distribution) ، حاکمیت (Governance)، مدل امنیتی (Security model) و خودکار سازی (Automation) پشتیبانی می‌شود.
با استفاده از تبلو سرور، کاربران نهایی تجربه بهتری در دسترسی به فایل‌ها در مکان‌های مختلف شامل دسکتاپ، موبایل یا ایمیل دارند. علاوه بر موارد فوق، با استفاده از تبلو می‌توان در زمینه موارد زیر فعالیت کرد.
- تلفیق داده‌ها (Data Blending)
- تجزیه و تحلیل بی‌درنگ (Real time analysis)
- همکاری داده‌ها (Collaboration of data)
